Μπαλάνος, Δημήτριος

(Αθήνα 1877 – 1959). Θεολόγος, πανεπιστημιακός, ακαδημαϊκός και πολιτικός. Γόνος της ιστορικής ηπειρώτικης οικογένειας (βλ. λ. Μπαλάνος), ο Μ. σπούδασε θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μετεκπαιδεύτηκε στη Γερμανία (1900-4). Υπηρέτησε ως καθηγητής των θρησκευτικών στο Αρσάκειο και στα διδασκαλεία δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης. Υφηγητής της δογματικής στη θεολογική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών από το 1905, καθηγητής της πατρολογίας στην ίδια σχολή από το 1924, ακαδημαϊκός από το 1931 και γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών (1951-56), ο Μ. διακρίθηκε πάντοτε για το επιστημονικό του κύρος, για τη μετριοπάθεια των απόψεών του πάνω σε θεολογικά, εκκλησιαστικά και κοινωνικά ζητήματα, αλλά και για τη σθεναρή του στάση απέναντι σε κάθε μορφής ακρότητες και φανατισμούς. Έγινε δύο φορές υπουργός Παιδείας –στην κυβέρνηση Δεμερτζή (1935-36) και στην κυβέρνηση Βούλγαρη (1945)– και ήταν ισόβιος διευθυντής του Ορφανοτροφείου Χατζηκώστα (1915-56). Μέχρι το 1920 τα δημοσιεύματα του Μ. αναφέρονται κυρίως στη δογματική (Η περί υπάρξεως του θεού επιστημονική γνώσις, 1905· Η ομολογία του Κυρίλλου Λουκάρεως, 1906· Εισαγωγή εις την ιστορίαν των δογμάτων, 1919) κ.ά. Αργότερα τα ενδιαφέροντά του στράφηκαν στην εκκλησιαστική γραμματολογία, ιδίως τη νεότερη: Αι θρησκευτικαί ιδέαι του Αδαμαντίου Κοραή (1920), Απόστολος Μακράκης (1920), Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης (1922), Πατρολογία (1930), Οι Μπαλάνοι διδάσκαλοι του Γένους (1930), Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων (1932), Θεόκλητος Φαρμακίδης (1933) κ.ά. Διάφορες εκλαϊκευτικές του μελέτες εκδόθηκαν από τον Σύλλογο προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων και από την Αποστολική Διακονία. Ο θεολόγος, ακαδημαϊκός και πανεπιστημιακός Δημήτριος Μπαλάνος.